9Sınıf Biyoloji Hücre Organelleri ve Hücerenin Yapısı Biyoloji Ders Notları ders notu konu özeti hücre hakkında bilgi Hücre teorisi nedir hücre çekirdeğinin yapısı nasıldır hücre çekirdekçiğinin yapısı nasıldır çalışma notları özetler ders anlatım HÜCREBÖLÜNMESİ KONU ANLATIMI 7.Sınıf. Hücre bölünmesi canlılar aleminde görülen en önemli biyolojik olaylardan biridir. Bütün hücreler bölünerek çoğalırlar. Hücreler, yapılarına eklenen yeni yapı maddeleri ile hacimce büyürler. Hücre büyürken, hücre zarı genişler, hacmi artar. Ancak hücrenin hacmi, hücre 9Sınıf Biyoloji Konuları Müfredatı 2020 2021 Lise 9.Sınıf Biyoloji Dersi Müfredatı 9.Sınıf Biyoloji dersi üniteleri 9.Sınıf Biyoloji Dersi Kazanımları 2021. . Hücre teorisine ilişkin çalışmaları açıklar. a. Hücreye ilişkin bilgilere tarihsel süreç içerisinde katkı sağlayan bilim insanlarına (Robert HÜCREHücre teorisi: 1)Bütün canlılar hücrelerden meydana gelmiştir. 2)Hücreler bağımsız hareket ettikleri halde birlikte iş görürler. 3)Hücreler bölünerek çoğalırlar. Tek hücrelilerde bütün olaylar hücre içerisinde gerçekleşir.İş bölümü ve doku oluşumu yoktur.Çok hücrelilerde bütün olaylar hücre grupları arasındaki iş bölümü ile olur. 20212022 Eğitim Öğretim Yılı 8. sınıf ingilizce 9. ünite kelimeleri pdf indirmek için tıklayınız, LGS 2022 science kelimeleri. Sınıf İngilizce 9. Ünite Konu Anlatımı Çalışma Kağıdı Test ve Etkinlikler; 10. ÜNİTE SHOPPING. 10. Sınıf İngilizce 10. hücre; change: değiştirmek KonuÖzeti. 5. Sınıf Ders Notları; 6. Sınıf Konu Özeti; 7. Sınıf Konu Özeti; BEP. 5. Sınıf BEP Etkinlikleri; 6. Sınıf BEP Etkinlikleri; Etiket arşivi: 9. Sınıf Hücre Bitkilere renk veren pigmentler. Posted on 7 Temmuz 2019 by onur — Henüz Yorum Yapılmadı EH164. CANLILIĞIN TEMEL BİRİMİ HÜCRE 3 EĞİTİM TOPLAM SÜRE 010442 Eğitimlere özenle ve hız kesmeden devam ettiğini biliyoruz. Bu yüzden seninle birlikte biyolojinin derinlerine inmenin zamanı geldi. Biz de canlıların temel, yapısal ve işlevsel birimine yer verdik. Şimdi seninle “Hücre ve Hücre Teorisi” hakkında harika bir eğitime başlıyoruz. Eğitimde Antonie van Leeuwenhoek, Matthias Schleiden, Theodor Schwann ve Robert Hooke ile tanışıyoruz. Biyoloji biliminin kurucuları diyebileceğimiz harika bilim insanlarını tanıdıktan sonra “Yapısına Göre Hücre Çeşitleri”ni de inceliyoruz. Dersi dikkatle dinle, burada öğrenmeni bekleyen harika bilgiler var! 2015 Hücre ve Hücre Teorisi 2053 Yapısına Göre Hücre Çeşitleri 2334 Taktiklerle Soru Çözümü - Hücresel Yapı Bakımından Canlılar SİTOPLAZMA VE ÇEKİRDEK 10 EĞİTİM TOPLAM SÜRE 041811 Nukleus incelemesi ile biyoloji konu anlatımına devam ediyoruz. Senin de, “Nukleus ne?” dediğini duyar gibiyiz. “Çekirdek” konu anlatımı ile derse başla, daha ilk dersten bu sorunun yanıtını alacaksın. Peki, hücrenin sitoplazması içinde yer alan diğer organelleri biliyor musun? Biz daha önce hücre hakkında çok şey öğrendiğini biliyoruz. Ama artık bu yüzden daha detaylı konu anlatımı ile harika bilgiler edinmeni sağlamak için seni sonraki eğitimlerde bekliyoruz. Haydi, “Sitoplazma ve Organeller – Ribozom” eğitimine tıkla. Hücre içi madde iletimi kimin göreviydi, öğrenmek için bir de “Endoplazmik Retikulum ve Golgi Aygıtı” eğitimini izle. Eğitimleri izlerken; maddeler halinde anlattığımız organellerin görevlerini post-itlere yazmayı unutma. Böylelikle organellerin görevlerini daha kolay öğrenir ve test çözerken de bu notları kullanabilirsin. “Lizozom, Peroksizom ve Koful” hakkında söyleyeceklerimizi dikkatle dinle. “Mitokondri ve Plastitler” hakkında neler biliyorsun? İşte, organelleri keşfedeceğin son ders “Sentrozom ve Hücre İskeleti Elemanları”. Senin için hazırladığımız Taktiklerle Soru çözümlerine başlamadan önce mutlaka “Farklı Hücre Örnekleri” eğitimine de göz at. 2251 Çekirdek 2332 Sitoplazma ve Organeller - Ribozom 2636 Endoplazmik Retikulum ve Golgi Aygıtı 3025 Lizozom, Peroksizom ve Koful 2504 Mitokondri ve Plastitler 1842 Sentrozom ve Hücre İskeleti Elemanları 2802 Farklı Hücre Örnekleri 2600 Taktiklerle Soru Çözümü - Organeller 1 3345 Taktiklerle Soru Çözümü - Organeller 2 2314 Taktiklerle Soru Çözümü - Çekirdek ve Sitoplazma HÜCRE ZARI 7 EĞİTİM TOPLAM SÜRE 032829 Hücre zarı ne işe yarar hiç düşündün mü? Mesela, “Hücre Zarı ve Hücre Duvarı” olmayan hücreler var mıdır? Bunu öğrenmenin en güzel yolu, senin için hazırladığımız eğitimi izlemek. Eğitimi tamamladığında hücre zarı, yapısı ve geçirgenliği hakkında bilgi sahibi olacaksın. Daha fazla bilgi edinerek biyoloji bilimi ve hücre konusunda uzmanlaşmak için “Hücre Zarından Madde Geçişleri Difüzyon ve Osmoz” konu anlatımını izlemelisin. Difüzyon ve osmoz sana da ilgi çekici geldiyse bu konu hakkında yaptığın araştırmaları yorumlara yazmayı unutma. Şimdi, gelelim; “Çözelti Çeşitleri” ve “Çözelti Çeşitleriyle İlgili Sorular” eğitimlerine. Artık “Endositoz Ekzositoz” konu anlatımına başlamak için hazırsın. Eğitimleri tamamladıktan sonra, sen de bilgini pekiştirmek için hemen Taktiklerle Soru Çözümüne geçebilirsin! 👇 3505 Hücre Zarı ve Hücre Duvarı 2901 Hücre Zarından Madde Geçişleri Difüzyon ve Osmoz 3504 Çözelti Çeşitleri 2420 Çözelti Çeşitleriyle İlgili Sorular 2203 Endositoz Ekzositoz 3628 Taktiklerle Soru Çözümü - Hücre Zarından Madde Geçişleri I 2628 Taktiklerle Soru Çözümü - Hücre Zarından Madde Geçişleri II BİLİMSEL YÖNTEM 2 EĞİTİM TOPLAM SÜRE 4441 Biyoloji bilgin ve bilime bakış açın bu kadar geliştikten sonra, “Bilimsel yöntem nedir?” sorusuna cevap bulmanın zamanı geldi! Gözlem yapmak ile başlayacağın “Bilimsel Yöntem ve Çalışma Basamakları” sence hangi adımlarla devam eder? Bir problem belirlemeden bilimsel bir çalışma yapmak mümkün müdür? Şimdi birlikte verileri analiz etmek için ilk derste buluşalım. Bilim insanı olma yolunda ilerlediğini biliyoruz. Senin de deney yaparken “Laboratuvar Malzemeleri” ne ihtiyacın olacak. O malzemeler hakkında bilmen gerekenler senin için hazırladığımız ikinci eğitimde yer alıyor. 👇 3040 Bilimsel Yöntem ve Çalışma Basamakları 1401 Laboratuvar Malzemeleri Ünite Sonu Değerlendirme Testi HÜCRE Hücre teorisi 1Bütün canlılar hücrelerden meydana gelmiştir. 2Hücreler bağımsız hareket ettikleri halde birlikte iş görürler. 3Hücreler bölünerek çoğalırlar. Tek hücrelilerde bütün olaylar hücre içerisinde bölümü ve doku oluşumu hücrelilerde bütün olaylar hücre grupları arasındaki iş bölümü ile olur. En basit çok hücreli yada en karmaşık tek hücreli Volvox’ tur. Volvox' ta işbölümü vardır ama doku oluşumu yoktur. Tek hücrelilerin oluşturduğu topluluğa koloni denir. Bilinen en büyük hücre deve kuşu yumurtasıdır. Bilinen en uzun hücre ise sinir hücresidir. Hücre 3 kısımda incelenir. 1 Hücre zarı 2 Sitoplazma 3 Çekirdek 1 HÜCRE ZARI Yağ,protein az miktarda karbonhidrattan zarının yapısı akıcı-mozaik zar modeli ile modele göre zar; yağ denizinde yüzen proteinlerden oluşmuştur. Karbonhidratlar hücre zarındaki yağlarla birleşerek glikolipid, proteinlerle birleşerek glikoprotein şeklinde sağladığı avantaj ise hücrelerin birbirini tanıması ve zarının özgüllüğünü veren kimyasal madde ve glikoproteini golgi sentezler. Madde giriş-çıkışı proteinler üzerindeki porlardan olur. Zarın özellikleri Canlıdır,saydamdır,esnektir ve seçici geçirgendir. Zardaki proteinler enzim görevi yapar. Zarın görevleri Hücreyi dağılmaktan şekil dış etkilerden alışverişini sağlar. Zarın seçici-geçirgen olması onun canlı olduğunu gösterir. Hücre çeperi cansızdır,esnek değildir,tam dayanıklılığını arttırır, hücreye şekil deliklere geçit hücrelerde de bulunur ama yapısı selülozik değildir. 2 SİTOPLAZMA İki kısımdır. a Sıvı kısımSu,protein,yağ,karbonhidrat,mineral,vitamin,RNA çeşitleri,nükleotidler,ATP ve enzimler gibi organik ve inorganik maddelerden oluşmuştur. Görevi 1 Biyokimyasal reaksiyonlar için zemin oluşturmak. 2 Organellere yataklık etmek. 3 Rotasyon ve sirkülasyon hareketleri ile organellerin hareketini sağlamak. b OrganellerÖzel yapı ve görevi olan sitoplazmik cisimlerdir. ENDOPLAZMİK RETİKULUM Hücre zarından çekirdek zarına kadar uzanan zarlı kanallar sistemidir. Memeli alyuvarı hariç bütün çekirdekli hücrelerde bulunur. Hücre içine ve dışına madde maddeleri depolar.Ca ve protein.Çekirdek zarı ve golgiyi bölmelere ayırarak,sitoplazmadaki asidik ve bazik tepkimelerin birbirini etkilemeden yapılabilmesini sağlar. Üzerinde ribozom bulunanlarına granüllü ER; bulundurmayanlara da granülsüz ER denir. Granüllü ER enzim salgılayan hücrelerde,granülsüz ER yağ sentezleyen hücrelerde çoktur. GOLGİ Çekirdeğe yakın zarı yapımına katılır. Salgı maddelerin yapılması,paketlenmesi ve salgılanmasından için süt bezi, tükrük bezi,ter bezi gibi salgı yapan hücrelerdeki sayısı diğer hücrelerdekilere oranla daha fazladır. Enzimleri paketliyerek lizozomu zarı yapımına katılır. Glikoprotein,lipoprotein,mukus,bağ dokusu ara maddesi ve ayrıca bitkilerde selülozlu maddeler salgılar. Memeli alyuvarı hariç bütün çekirdekli hücrelerde bulunur. LİZOZOM Büyük moleküllü besinleri larvalarında kuyruğun kopması,salgılama dönemi biten memelilerde süt bezlerinin körelmesi,pasif kalan kasların küçülmesi,harap olmuş dokuların, yaşlı alyuvarların ve vücuda giren mikropların yok edilmesi lizozom sayesindedir. Fagositoz ve pinositoz yapan hücrelerde hücresi ve tek hücreliler. Lizozom parçalanırsa hücre kendini otoliz denir. Lizozomun etrafındaki zar golgiden oluşur. İçerisindeki enzimler ribozomlarda üretilir. Üretilen enzimler ER ile taşınır. ER ile taşınan enzimler golgide paketlenerek lizozom oluşturulur. Yani lizozomun oluşmasında ribozom,golgi ve ER etkilidir. RİBOZOM Bütün hücrelerde bulunan en küçük organeldir. Protein ve rRNA'dan üretilir. Zarsızdır ve iki birimbüyük birim protein,alt birimseküçük birim rRNA'dan oluşur. Protein ve enzim sentezler. Granüllü ER ve çekirdek zarı üzerinde,mitekondri ve kloroplastın sıvısında ve ayrıca sitoplazma da bulunabilir. Yoğun protein sentezi sırasında yan yana gelerek polizomları oluştururlar. Her canlıda ribozomların farklı olmasının sebebi rRNA' ların farklılığındandır. Bir hücrenin canlılığını sürdürebilmesi için mutlaka ribozoma ihtiyacı vardır.Enzimlerden dolayı Enzim salgılayan bez hücrelerinde sayısı daha fazladır. MİTEKONDRİ Çift zar krista,zarların arasını ve içini dolduran sıvıya matrix denir. Oksijenli solunum yaparak enerjinin üretildiği ve depolandığı yerdir. Enerji ihtiyacı fazla olan kas,sinir ve karaciğer gibi hücrelerde sayısı daha fazladır. Bulundukları hücreninde enerjiye en çok ihtiyaç olan bölümlerinde toplanırlar. ÖRNEKSinirlerin sinaps bölgelerinde,spermlerin kuyruklarında ve kasların kasılma bölgelerinde çok bulunur. Kendine ait DNA,RNA,ribozom ve ETS'si DNA'sı olmasına rağmen hücre DNA'sına bağımlıdır. Bitkilerde mesozom ve klorofil bulunduğundan dolayı mitekondri miktarı daha azdır. Prokaryotlarda ve memeli alyuvarında bulunmaz. SENTROZOM Bazı su yosunu,mantar,hayvan ve insan hücrelerinde bulunur. Sentriol denilen iki alt birimden oluşur. Hücre bölünmesi sırasında kendini eşleyerek zıt kutuplara çekilir ve iğ ipliklerinin oluşmasını sağlar. Hücre dışına uzanan kirpik,kamçı,sil gibi yapıları oluşturur. Sentrioller dikine duran dokuz çift tüpçükten oluşur. PLASTİDLER Sadece bitki hücrelerinde bulunan renk tiptir. a Kloroplast Bitkiye yeşil rengini verir. Çift zarı katmanlara grana, içini dolduran sıvıya ise stroma denir. Fotosentez yaparak besin üretir. Kendine has DNA, RNA, ribozom ve ETS'si bulunur. Granalar içinde bitkiye yeşil rengini veren ve fotosentez için gerekli ışığı absorbe eden klorofil vardır. Bütün bitki hücrelerinde b Kromoplast Bitkilerde meyve ve çiçeklerin rengini ve karoten turuncu olmak üzere üç çeşittir. Bitkilerde diğer renkler koful öz suyunun asit veya baz oluşuna göre renk değiştiren "antokyon" denen maddeler ile oluşturulur. c Lökoplast kök,gövde ve tohumda bulunur. Nişasta,yağ ve protein depolar. Işıkla karşılaşınca kloroplastlara dönüşür. KOFUL ER'dan, golgiden, hücre zarından ve lizozomdan oluşabilir. Hayvansal hücrelerde az ve küçük,bitkisel hücrelerde ise gençken küçük,yaşlandıkça tuzlu artıklar kofullarda biriktirilir. Hücre içi osmatik basınç ve pH'ı ayarlar. Kofulda bulunan su turgor basıncı oluşturarak hücreye diklik ve direnç verir. Metabolizmanın aktiflik derecesini koful büyük ve sitoplazmada miktarı çok ise metabolizma yavaşlar. Besin kofulu Fagositoz ve pinositozla alınan besinlerin bir zarla çevrilmesiyle mikropları fagositoz ve pinositozla aldığında dolayı,akyuvarlarda daha fazla sayıda besin kofulu bulunur. Kontraktil vurgan koful Tatlı su tek hücrelilerinde bulunan daimi suyu dışarı atar. Boşaltım kofulu Artık maddeleri ekzositozla dışarı atar. 3 ÇEKİRDEK Hücreyi bölünmesini bilgisini bölümdür. A ÇEKİRDEK ZARI Çift katlı bir zardır. Üzerindeki deliklere por hücre zarındaki porlardan daha büyüktür. Hücre bölünmesi sırasında kaybolan bu zarın bölünmeden sonra yeniden yapılmasında ER ve golgi görevlidir. B ÇEKİRDEK SIVISI Homojen bol miktarda ATP,nükleotit,ribozom ve protein bulunur. C ÇEKİRDEKÇİK Az miktarda DNA,bol miktarda RNA ve protein sentezi yoktur. D KROMATİN İPLİK Hücrede en çok bulunan maddedir. DNA'nın kendisi olup kromozomları DNA ve proteinden oluşmuştur. Kalıtsal karakterleri ve büyümeyi yönetir. Benzer Yazılar Hücre konusu, TYT ve AYT Biyoloji için önemli bir konu. Her sene mutlaka soru geliyor. İlk konulardan biri olması sebebiyle, diğer konular için de bir temel oluşturuyor. Bu konunun daha iyi oturması için öncesinde Canlıların Temel Bileşenleri konusunu tekrar edebilirsin. Bilgileri öğrendikten sonra soru çözmeye başladığında bu konunun sana çok kolay geleceğine eminiz! Kunduz eğitmenlerimizden Tıp Fakültesi öğrencisi Oğuzhan, Hücre Yapısı ve Organelleri Konu Anlatımı yaparak mutlaka görmen gereken örnek soruları seçti! Şimdi birlikte bu konuyu keşfedelim! HÜCRE HÜCRE KONU ANLATIMI Hücre Konu Anlatımı Hücreler ile ilgili ilk çalışmalar gözlük camlarından üretilmiş basit bir mikroskopla 1665 yılında Robert Hook tarafından yapılmıştır. Hook şişe mantarlarından elde ettiği ince kesitleri bu basit mikroskop altında incelediğinde küçük odacıklar gördü ve bu odacıklara hücre anlamına gelen cellula adını verdi. Daha sonraki yıllarda Leeuwnhoek yaptığı mikroskopta kirli sularda bazı hareketli mikroorganizmalar gördü. Mahlas Scleiden ve Teoder Schwan 1838-1839 yıllarında yaptıkları mikroskobik incelemelerde bitki ve hayvan hücrelerini gördüler. Bu gözlem hücre teorisinin ilk doğuşu olmuştur. Daha sonra teori Brown’in hücre çekirdeğini bulması ve Rudolf Virşov’un hücrelerin önceki hücrelerden oluştuğunu açıklamasıyla bugünkü şeklini aldı. Hücre Nedir ve Hücre Teorisi Hücre canlının temel, yapısal ve işlevsel canlılar, bir ya da daha fazla hücreden hücreler, var olan hücrelerin bölünmesi sonucu mey-dana kalıtım maddesi içerir ve bunu bölünerek yavru hücrelere metabolik olaylar hücreler içinde gerçekleşir. Hücrenin Yapısı ve Özellikleri Canlılarda iki çeşit hücre bulunur. Bunlara prokaryot hücre ve ökaryot hücre denir. Prokaryot HücreZarla çevrili çekirdekleri ve zarlı organelleri Endoplazmik retikulum, golgi, lizozom, koful, mitokondri ve plastitler çeperi, hücre zarı, sitoplazma, ribozom ve nükleik asitleri DNA ve RNA ve arkeler prokaryot yapıya sahiptir. Ökaryot HücreZarla çevrili çekirdekleri, zarlı ve zarsız gerekli tüm organelleri, hücre zarı ve sitoplazmaya mantarlar, bitkiler ve hayvanlar ökaryot yapıya sahiptir. Ökaryot bir hücre; hücre zarı, sitoplazma ve organeller ve çekirdek üç kısımda incelenir. A HÜCRE ZARI Hücre zarı; hücreyi dış ortamdan ayıran, canlı, esnek, ince, seçici geçirgen bir yapıdır. Hücreye şekil zarının yapısında en fazla protein sonra yağ ve en az karbonhidrat bulunmaktadır. Hücre zarındaki lipitler çoğunlukla fosfolipit korur, sarar ve dağılmasını zarının yapısını açıklayan görüşe akıcı-mozaik zar modeli denilmektedir. Bu modele göre zarın yapısında iki sıra lipit tabakası bulunur. Lipit tabakası sürekli hareket halindedir ve akıcı bir durumdadır. Zardaki protein molekülleri lipit tabakasının arasına gömülüdür ya da yüzeyinde bulunur. İç proteinlerin çoğu zarın iki yanında açık kısımlar bulunacak biçimde lipit tabakayı bir baştan bir başa geçerek kanalları oluşturur. Bu proteinler zardan madde geçişinde rol alır. Hücre zarından oluşan yapılar 1Mikrovillus Hücre zarının dışarı doğru oluşturduğu parmak şeklindeki mikroskobik çıkıntılardır. Besinlerin emilim yüzeyini artırır. İnce bağırsaklarda bulunur. 2Yalancı ayak Hücrenin geçici olarak oluşturduğu sitoplazmik uzantılardır. Hareketi ve besin almasını sağlar. Amip ve akyuvarlarda görülür. 3Besin Kofulu Hücre zarında porlardan geçemeyecek büyüklükteki maddelerin hücreye alınmasıyla oluşan yapılardır. 4Sil Tek hücrelilerde hareketi sağlar, çok hücrelilerde ise ortamı hareketlendirir. 5Kamçı Hücrenin hareketini sağlar. Hücre Duvarı Bitki ve mantar hücreleri ile prokaryot canlıların hücre zarının dış kısmında koruyucu bir duvar duvar bakterilerde peptidoglikandan, arkelerde pseudopeptidoglikandan, bitkilerde selülozdan, mantarlarda ise kitinden dış ve iç etkilere karşı koruyan duvar, cansızdır ve üzerindeki geçitler sayesinde tam geçirgendir. B ÇEKİRDEK Çekirdek; canlıya ait kalıtsal bilginin depolandığı, hücrenin büyüme, onarım gibi hayatsal faaliyetleri ile bölünmenin kontrol edildiği yapıdır. Çekirdek, bölünmeyle oluşan yavru hücrelere kalıtsal bilginin aktarılmasından da sorumludur. Hücre çekirdeği; çekirdek zarı, çekirdek sıvısı, çekirdekçik ve kalıtım materyali kromatin olmak üzere dört kısımda incelenir. 1. Çekirdek Zarı Hücre zarı ile aynı özelliklere çekirdeğe şekil ve direnç zarından farklı olarak çift katlı zarla zarı, endoplazmik retikulum tarafından oluşturulur ve çekirdek sıvısı ile sitoplazmayı birbirinden zarının üzerinde açılıp kapanma yeteneğine sahip ribozomların büyük ve küçük alt birimlerinin de geçebileceği büyüklükte porlar vardır. Bu porlar, çekirdek sıvısı ile sitoplazma arasında madde alışverişine imkân sağlar. 2. Çekirdek Sıvısı Çekirdeğin içini dolduran sitoplazmadan daha fazladır. 3. Çekirdekçik Çekirdekçik DNA, RNA ve proteinden bir yapı olan çekirdekçikte rRNA’lar ile proteinler birleştirilerek ribozomların büyük ve küçük alt birimleri sentezlenir. 4. Kalıtım Materyali Ökaryot hücrelerin çekirdek DNA’sı, özel proteinlere sarılı hâlde asit ve proteinden meydana gelen bu genetik materyale kromatin adı bir hücrenin çekirdeğindeki genetik materyal kromatinler hâlinde bulunur. C SİTOPLAZMA VE ORGANELLER Sitoplazma Hücre zarı ile çekirdek zarının arasını dolduran yarı akışkan kolloidal organeller ve bunların içinde yer aldığı koyu kıvamlı sıvı kısımdan oluşur. Yapısının büyük bölümü bir yapı olan sitoplazma içinde bulundurduğu enzimler yardımıyla bir çok metabolik olayın gerçekleşmesini sağlar. Ribozom Protein moleküllerinin sentezi, hücrenin en küçük ve zarsız organelleri olan ribozomlarında ve küçük olmak üzere iki alt birimden meydana gelen ribozomlar, tüm prokaryot ve ökaryotlarda ribozomları, prokaryot ribozomlarından biraz daha hücrede ribozomlar, sitoplazmada serbest hâlde hücrelerde ribozomlar; sitoplazmada serbest hâlde, granüllü endoplazmik retikulumlar ile çekirdek zarlarının dış yüzeyinde, mitokondri ve plastitlerde sayısı salgı yapan hücrelerde daha ve proteinden oluşan ribozomlar, ökaryot hücrelerin çekirdekçiğinde sentezlenir. Endoplazmik Retikulum Hücre zarından başlayıp çekirdek zarına kadar uzanan hücre içi kanallar zarı endoplazmik retikulum zarlarının devamıdır. Endoplazmik retikulumlar hemen hemen bütün ökaryot hücrelerde endoplazmik retikulumların zarları üzerinde ribozomlar bulunabilir. Ribozom bulunduranlara granüllü endoplazmik retikulum, bulundurmayanlara granülsüz düz endoplazmik retikulum retikulumlar, hücre bölünmesi sırasında parçalanır. Bölünme tamamlandığında ise yeniden retikulum, hücreye destek olur. Hücre çekirdeğinin belirli bir bölgede sabit kalmasını, asidik-bazik tepkimelerin birbirinden ayrılmasını ve maddelerin taşınmasını endoplazmik retikulum protein sentezinin hızlı olduğu hücrelerde bol miktarda vardır. Ribozomlarda üretilen proteinlerle birlikte hücre dışına verilecek olan salgıların büyük bir kısmı granüllü endoplazmik retikulum tarafından sentezlenir ve küçük keseler içinde paketlenerek Golgi aygıtına gönderilir. Granüllü endoplazmik retikulum hücrenin zar sistemlerini yapan fabrikalar gibi endoplazmik retikulum; hücre zarı ile çoğu organelin zar yapısına katılan yağ moleküllerinin sentezinde, ilaç ve alkollerin zehirleyici etkilerinin yok edilmesinde, karaciğer hücrelerinde depolanan glikojenin glikoza parçalanmasında ve steroit yapılı bazı hormonların sentezinde görev alır. Çizgili kaslarda kasılma için gerekli olan kalsiyum iyonlarını depolar. Golgi Aygıtı Golgi aygıtı, çok sayıda yassılaşmış keseden ve küçük kofullardan meydana aygıtı protein ve yağ retikulumlarda üretilen maddelerin büyük bir kısmı Golgi aygıtında ayrıştırılır, depolanır ve aygıtı, glikoprotein ve lipoprotein gibi maddelerin üretimi ve salgılanmasından hücre içinde sindirimini yapan lizozomların oluşumunda Golgi aygıtı rol oynar. Lizozom Lizozomlar, sindirim enzimleri taşıyan, tek katlı zarla çevrili hücre hücre içi sindirim yapabilen hücrelerde fagositozla yutulan bakteri ve virüslerle yabancı maddeleri etkisiz hâle ve yaşlanmış organeller, lizozomlar tarafından yok bir etki sonucu lizozom zarı parçalanırsa enzimler sitoplazmaya dağılır ve hücre kendini sindirir. Bu olaya otoliz denir. Peroksizom Peroksizomlar, hem bitki hem de hayvan hücrelerinde bulunan, zehirli maddeleri yok eden, tek katlı zarla çevrili organeldir. Koful Tek katlı zarla çevrili bir organeldir. Genç hücrelerde kofullar daha küçüktür, yaşlandıkça koful büyür. Kofullar genel olarak besin, salgı, depo kofulları ve kontraktil kasılgan kofullar olmak üzere dört Kofulu; besinlerin endositoz yoluyla içeri alınması sonucunda oluşan keseciklere besin kofulu denir. Genellikle hücre içi sindirim yapabilen; amip, paramesyum gibi bir hücreli canlılarda ve insanların akyuvar gibi fagositoz yapabilen hücrelerinde görülür. Besin kofulundaki maddeler lizozomlardaki sindirici enzimlerle parçalanır. Meydana gelen ürünler sitoplazmaya geçer, geride kalan atıklar ekzositozla hücre dışına Kofulu; golgi aygıtında üretilen salgıların ve metabolizma sonucu meydana gelen atık maddelerin hücre dışına verilmesini sağlayan keseciklere salgı kofulu Kofulu; özellikle bitki hücrelerinde görülen bir koful çeşidi olup hayvanlarınkinde ise küçüktür. Bitkilerde zehirli maddeler, metabolizma sonucunda meydana gelen atıklar, boya maddeleri, köklerden suyla birlikte alınan tuzun fazlası, zehirli maddeler ile organik asitler yaprak hücrelerinin kofullarında biriktirilir ve sonbaharda yaprak dökümüyle bitkiden Kasılgan Koful; tatlı sularda yaşayan amip, paramesyum, öglena gibi ökaryotik tek hücreli canlılarda hücre içine giren suyun fazlası, kontraktil kofullar yardımıyla dışarı atılır. Mitokondri Mitokondri, ihtiyaç duyulan ATP’nin büyük bir kısmını oksijen kullanarak sentezleyen çift katlı zarla çevrelenmiş olup iç zar, yüzeyini genişletmek amacıyla içeriye doğru çok sayıda girinti yapmıştır. Tüp şeklindeki bu girintilere krista denir. Kristaların yüzeyinde elektronların hareketini sağlayan ve ATP sentezleyen enzimler içini dolduran sıvıya matriks denir. Matriks içinde sayıları 5-10 arasında değişen kendine özgü halka şeklinde DNA molekülleri, tüm RNA çeşitleri, ribozomlar, ATP, solunum enzimleri, solunum reaksiyonları sırasında açığa çıkan ara ürünler, su ve mineraller bulunurMitokondriler kendine özgü DNA’ları sayesinde gerektiğinde çekirdeğin kontrolünde çoğalabilir, taşıdığı ribozomlarda ihtiyaç duyduğu proteinlerin bir kısmını sentezleyebilir. Mitokondri, tüm insanlarda anasal olup yumurta ile yavruya aktarılır. Plastitler Plastitler; alg, bitki gibi ökaryot hücreli canlılarda bulunan, çift katlı zara sahip, farklı görevleri yerine getiren organeller güneş ışığı yardımıyla fotosentez renklerde pigmentler içerir. Bitkilerin çiçek, tohum ve meyvelerine renk kromoplast ve lökoplast olmak üzere üç çeşittir. aKloroplast Fotosentez tepkimelerini gerçekleştiren ve klorofil içeren, yeşil renkli plastitlerdir. Bitkilerin yaprak hücrelerinde bol miktarda bulunur. Kloroplastlar, bitkilerin yapraklarıyla atmosferden aldığı CO2’i, kökleriyle topraktan aldığı sudaki hidrojenleri ışık varlığında birleştirerek besin ve O2 üretir. Kloroplastlar, organik maddelerin sentezi için gerekli olan ATP’yi güneş enerjisini kullanarak sentezler. bKromoplast Kromoplastlar, bitkilerde yeşil dışındaki diğer renk pigmentlerini taşır. Yüksek miktarda sarı renkli, turuncu renkli ve kırmızı renkli pigmentler içerir. c Lökoplastlar Bitkilerin kök, gövde, tohum, yumru gibi kısımlarında bulunan renksiz plastitlerdir. Fotosentez sonucu üretilen glikoz molekülleri lökoplastlarda nişasta taneciklerine dönüştürülür. Sentrozom Hayvan hücrelerinin birçoğunda, çekirdeğin hemen yanında bulunan zarsız bir ve bitkilerin neredeyse tamamında sentrozom hücre bölüneceği zaman eşlenir ve bölünme sırasında kromozomların kutuplara hareketini sağlayan iğ ipliklerini mikrotübül meydana sil gibi hareketi sağlayan yapıların oluşumunda rol alır. Hücre İskeleti Sitoplazmada bulunan özel proteinlerin aralarında bağlar kurup birleşerek oluşturduğu tüpsü ve ipliksi yapılara hücre iskeleti mikrofilament, arafilament ve mikrotübül adı verilen yapılardan bölünmesinde, endositoz ve ekzositoz olaylarında, organellerin sitoplazma içinde yer değiştirmesinde, çekirdeğin ve organellerin yerinin sabitlenmesinde, sitoplazma hareketlerinde duvarının oluşumunda, hücrelerin birbirine tutunmasında, hücreler arası haberleşmede, sil ve kamçı oluşumunda, amip gibi hücrelerde yalancı ayak oluşumunda hücreye destek olur ve şeklini belirler, basınçtan dolayı ezilmesini önler. İpuçları Ribozom → Aklımıza protein sentezi gelecek. Endoplazmik retikulum → Aklımıza taşıma gelecek. Golgi → Aklımıza salgı gelecek. Lizozom → Aklımıza sindirim gelecek. Koful → Aklımıza çöp hücre dışına atılım gelecek. Besin kofulu hariç Mitokondri → Aklımıza enerji ATP üretimi gelecek. Kloroplast → Aklımıza fotosentez gelecek. Sentrozom → Aklımıza bölünmedeki iğ iplikleri gelecek. Örnek Soru Çözümü Bu konuyu tam olarak anlamak için senin de tahmin edeceğin üzere bol bol soru çözümü yapmak da çok önemli. Çünkü bilgileri öğrendikten sonra, soruların içinde nasıl yer aldığını görmen gerekiyor. Kendi kaynaklarına ek olarak MEB tarafından yayınlanan Kazanım Testlerini de çözmeni tavsiye ediyoruz. Kunduz’da şu ana kadar, bu konudan binlerce soru alanında uzman Biyoloji eğitmenleri tarafından çözüldü. Şimdi o sorulardan birkaçı senin için burada. Daha fazla Hücre sorusu ve detaylı çözümleri aşağıda! ☀️☀️☀️ Her ders için değişmeyen kilit nokta bol bol soru çözümü ile pratik yapmak. Çözemediğin sorulara yanıt bulmak istiyorsan sınava hazırlık sürecinde Kunduz hep yanında! Profesyonel eğitmenler tarafından hazırlanan Soru Çözümü, binlerce soru ve çözümden oluşan Soru Bankası hizmetlerimizden faydalanabilirsin. Uygulamada senin için hazırlanmış , tüm konuları öğrenebileceğin premium içerik ders videolarını incelemeyi unutma! Sınava hazırlanmanın en kolay yoluSınırsız video içerikler ve soru çözümleri ile sınava hazırlanÜCRETSİZ KAYDOL

9 sınıf hücre konu anlatımı